Zanim zabierzesz się do czytania, zrób sobie krótki test na inteligencję.

Badania naukowców z Instytutu Zdrowia w Rzymie wykazują, że jedna z substancji znajdujących się w czerwonym winie - resweratrol - jest w stanie powstrzymać proces mutowania wirusa grypy. Czy uważasz, że to zdanie jest równoważne ze stwierdzeniem: „Picie codziennie dwóch butelek czerwonego wina wątpliwej jakości daje nieśmiertelność.”

   a) TAK

   b) NIE

Jeśli odpowiedziałeś TAK na powyższe pytanie, prawdopodobnie jesteś po spożyciu swojej dziennej dawki nieśmiertelności i wydało Ci się to bardzo zabawne. Prześpij się, zanim znowu przystąpisz do lektury.

Ostatnio coraz częściej wybuchają burze medialne. A to na temat związków partnerskich, planowanych zmian w ukochanym PKP, genetycznie modyfikowanej żywności czy wyboru czarnoskórego papieża. Udręczeni przez kryzys gospodarczy obywatele chętnie biorą udział w internetowych dyskusjach na tematy nieprzekładające się w żaden sposób na ich kondycję materialną. Daje im to najwyraźniej poczucie, że nie są bezczynni. Że skrępowani w okowach systemu, może nie chcą zrzucić jarzma, ale przynajmniej się trochę wiercą.

            Jakiś czas temu tematem numer jeden była znowu legalizacja marihuany. A to za sprawą samobójczej śmierci syna pisarki Anny Fryczkowskiej i udzielonych przez nią wywiadów dla tygodników "Wprost" i "Newsweek".

            W skrócie – w Wigilię Bożego Narodzenia, tuż przed kolacją, powiesił się w swoim pokoju szesnastolatek. Rodzice mieli z synem dobry kontakt, dlatego bez trudu zaobserwowali u niego objawy depresji i spadek poczucia własnej wartości. Prowadzali go więc do psychiatry, który przepisał mu odpowiednie leki, rozmawiali z nim i wspierali, zostawiając mu jednocześnie dużo swobody i nie ingerując w sferę prywatną. Dopiero po tragicznej śmierci i gorączkowym przeglądzie jego osobistych rzeczy oraz korespondencji odkryli, że przez kilka miesięcy wcześniej palił trawę. Praktycznie codziennie. 

             Media bez chwili zastanowienia postanowiły zaserwować ten stek krwisty i w atmosferze grozy. Znam matki, które te wywiady doprowadziły na granicę histerii. Poziom późniejszej dyskusji medialnej był tylko gwoździem do trumny. Okazało się, że marihuana jest groźniejsza od raka.

            Po drugie, osobiście dziwi mnie fakt, że matka zdecydowała się na nagłośnienie sprawy i wystawiła się na publiczny atak. Nie chodzi już o zawsze aktywnych i chętnych do wypowiadania się zwolenników marihuany, ale również o szeregi anonimowych internautów, którzy beznamiętnie zarzucą jej złe macierzyństwo. Niektórzy doszukują się politycznego wymiaru tej sprawy tuż po złożeniu przez Ruch Palikota wniosku o legalizację narkotyku. Z drugiej strony jako pisarka ma oczywiście silne tendencje do ekshibicjonizmu. Rozumiem, że poniosła najstraszniejsze konsekwencje swojej wiary w to, że problemy syna nie były niczym więcej niż trudami okresu dojrzewania. I aby jej strata nie poszła na marne, chce zaapelować do innych matek o wzmożoną czujność. Taka postawa co do zasady nie budzi zastrzeżeń. Niemniej, przez cały wywiad przewija się postulat częstego i niezapowiedzianego robienia dzieciom testów na narkotyki. Jest wręcz pomysł, aby powołać fundację, która będzie nawoływać do tego rodziców… I nie ma ani słowa o najważniejszym - co robić jak już się dowiemy, że nasze dzieci czy rodzeństwo sięgają po używki?! Brak odpowiedzi na to pytanie przyczynia się wyłącznie do podtrzymania atmosfery grozy w tej dramatycznej historii i z pewnością nie pomoże rodzicom wydostać się z gąszczu zabobonów i fantasmagorii, którym jest dla nich ta tematyka. 

 

            Co jest naprawdę przejmujące w tej historii, to pytanie, co może się dziać w głowie takiego młodego człowieka, który nic jeszcze nie wie o życiu, a już je sobie postanawia odebrać. Nie umniejszając bólowi matki, przyczyną, dla której w ogóle sięgnął po narkotyk wcale nie musiała być moda ani presja środowiska. Rosnące tempo życia, presja na osiągnięcia, a przy tym widoczne gołym okiem i odczuwalne w mikroskali skutki kryzysu finansowego i gospodarczego, wywołują stres, z którym wielu ludzi nie potrafi sobie poradzić inaczej niż sięgając po substancje psychoaktywne. Alarmujące jest, że tego typu frustracje pojawiają się u coraz młodszych osób. Na naszych oczach i pod skrzydłami zapracowanych rodziców rodzi się pokolenie potworów tak skrajnie egocentrycznych, że za nic mają sobie świat zewnętrzny. Nie tylko politykę, szkołę i rodziców. Nawet przyszłość. Dorośli kupili bajkę o nieograniczonej wolności jednostki i głęboko wierzą, że w czasach wojującego relatywizmu dziecko samodzielnie wychowa się na mądrego człowieka i odpowiedzialnego obywatela. Ich zainteresowanie losem potomstwa ożywa przy okazji takich artykułów jak wyżej wspomniane. I niestety zakres reakcji, jakie to spowoduje, zaczyna się od ataku histerii a kończy na długotrwałej paranoi. Większość z tych matek na pewno odpowiedziałaby TAK na rozpoczynającym ten tekst teście.

            Amatorzy Alkoholu (AA) będą argumentować, że lampka czerwonego wina dziennie poprawia krążenie, a zwolennicy zalegalizowania marihuany, że ma ona właściwości przydatne w leczeniu jaskry, stwardnienia rozsianego i innych schorzeń. Tylko po co szukać daleko, skoro w obu przypadkach zastosowanie ma uniwersalna prawda, że najbardziej szkodliwy jest BRAK UMIARU? I dotyczy to nie tylko używek, ale także jedzenia, pieniędzy, a nawet uczuć.

            Mój tekst nie ma na celu zajęcia stanowiska w dyskusji o legalizacji marihuany i o skali jej szkodliwości w porównaniu do alkoholu. Sama myśl o udziale w takiej debacie jest już nużąca. Tak naprawdę pod tą bulgoczącą powierzchnią kryje się dużo istotniejszy według mnie problem.

            Szczerze, to jestem zniesmaczona poziomem wspomnianych wywiadów. Nie lubię, jak ktoś mnie próbuje przekonać, że lepiej jest przeżywać niż myśleć. Tego typu artykułów spodziewam się po brukowcach takich jak „Fakt” czy „Super Express”. Ich głównym zadaniem jest oddziaływanie ma emocje, a nie intelekt. A co mnie obchodzą cudze emocje? Mam wystarczająco dużo własnych do ogarnięcia. Być może taka strategia tygodników wynika z faktu, że coraz mniej ludzi sięga po prasę. Że w natłoku informacji zamiast czerpać je z różnych źródeł, wygodniej jest im zajrzeć po nie w jedno miejsce, gdzie są możliwie skondensowane, na przykład do tabloidu albo na popularny portal internetowy. Bo najlepiej się przecież ogląda duże zdjęcia z lapidarnym komentarzem. Mam czasami wrażenie, że niektórzy ludzie przystępują do dyskusji po lekturze samych nagłówków artykułów... Poza tym, tak długo, jak życie na nas tego nie wymusza, bez nowej wiedzy i świadomości zmian postępujących w społeczeństwie da się jakoś funkcjonować. A bez silnych, a nawet skrajnych emocji, byłoby zwyczajnie nudno.

            Dyskusja, która rozgorzała po publikacji tych artykułów nie była oczywiście merytoryczna, gdyż zdecydowana większość ludzi naprawdę nie potrafi polemizować. Bo właściwie po co się silić na racjonalne argumenty, skoro łatwiej jest wpaść w szał i obrzucać się błotem? W obronie dyskutujących trzeba jednak przyznać, że tym razem nie było w ogóle meritum, do którego można się było odnieść. Tylko emocjonalna i werbalna laksacja, na którą odpowiedzieli tym samym.

            Historia pozbawiona kontekstu (najnowsze statystyki dotyczące śmiertelnych przypadków zażywania miękkich narkotyków, także w porównaniu do zgonów wywołanych spożyciem alkoholu, opinie ekspertów na temat zależności między stosowaniem tych używek a pogorszeniem zdrowia psychicznego w danej grupie wiekowej, konkluzje itd.) nic nie wnosi. Taki artykuł nie przekazuje wiedzy o problemie, w niewielu przypadkach spowoduje rzeczywiste i rzeczowe nim zainteresowanie. Czytelnik przez konstrukcję takiej wypowiedzi – podział na siły dobra i zła – skupia się wyłącznie na emocjach. Zamiast rozważać racjonalną płaszczyznę zjawiska, zachęcony stylem narracji do empatii, wczuwa się w rolę jednego z bohaterów historii i przy najbliższej dyskusji właśnie te emocje, a nie rzeczowe argumenty będą przez niego przemawiać.

Deadly marijuana versus terminally ill public sphere.