Half Ket Half Amazing: 2015

Sztuczne raje [Artificial Paradises]

*Scroll down for the English version*

Chyba się zakochałam. I tym razem nie jest to tenorowa aria po włosku ani para nieprzyzwoicie wysokich szpilek. Facet, z krwi i kości. On. Przystojny jak diabeł, pełen energii jak młody bóg. Jednym pełnym ciekawości spojrzeniem zagarnął całą moją atencję. Na widok jego zimnych oczu poczułam ukłucie w sercu. Szalenie przyjemne. I zdecydowanie nieprzyjemne, bo zaburzyło świeżo osiągniętą równowagę sił. Jak, do cholery, w porządkowanym od miesięcy świecie wewnętrznym jeden obcy czynnik może wywołać takie zamieszanie? Nagle runęła tama powstrzymująca rwący potok emocji i znowu poczułam się jak bardzo-mocno-przeżywająca-życie piętnastolatka. Trzepot rzęs, chichot, wiele godzin rozmów z przyjaciółkami, do pracy w podskokach, na ustach tylko uśmiech, Jego imię i słowa durnych piosenek o miłości. Tak właśnie musi wyglądać raj! Każdy Jego uśmiech i miły gest jak strzał: dopamina - click, click, bang! Fenyloetylamina - cziki, pow! Noradrenalina – blow! Mądra Katarzyna padła trupem, mój los znalazł się w rękach niesfornej Kasi.

Tak mogłaby się zaczynać ujmująca historia miłosna, kończąca się nieśmiertelnym: „i żyli długo i szczęśliwie”. Tylko… ja wcale tego nie chciałam. Właściwie to nie był nawet facet, tylko chłopak - młodszy ode mnie. I nie wiem, czy z krwi i kości - nie dane mi było go bliżej poznać. Serce niby rosło, ale na samą myśl, że miałoby to wyjść poza fantazję, robiło mi się słabo – fuj! Ble! O nieee! Więc niby raj, a jakiś sztuczny…

Wybitny francuski poeta, prekursor dekadentyzmu, Charles Pierre Baudelaire w wyczerpujący sposób i z właściwym sobie rozmachem opisał to, co według niego można określić mianem „sztucznych rajów” - wino, haszysz i opium. Zgoda. Ma to sens. Szczególnie, że poza niniejszym smaczkiem literackim z XIX wieku, termin ten dziś pojawia się najczęściej w kontekście uzależnienia alkoholowego lub narkotykowego. Ale czy rzeczywiście tylko do niego może się odnosić? Historia z Nim sprawiła, że zaczęłam się zastanawiać, w co jeszcze może uciec ludzki umysł przed prozą dnia codziennego. I po co.

Z przeprowadzonego przeze mnie prywatnego śledztwa wynika, że dwie ulubione formy spędzania przez Polaków wolnego czasu to picie alkoholu i oglądanie seriali. Niezależnie od wieku, pochodzenia, częstotliwości i czasu, jaki na to poświęca, zdecydowana większość społeczeństwa pije i/lub ogląda. To nasze narodowe dyscypliny sportowe i rozumienie relaksu. Z analizy fachowej literatury oraz badań empirycznych wynika, że nasze wyobrażenie o zbawiennym wpływie spędzania wolnego czasu w ten sposób na naszą kondycję psychiczną i fizyczną jest błędne. Owszem, dostarcza nam to tematów do rozmów ze znajomymi – można wymieniać się uwagami na temat rozwoju fabuły albo wspominać, kto z kim ile to nie wylał za kołnierz. Zmiany cywilizacyjne prowadzą do nieustającego wzrostu napięcia psychicznego jednostki. Naukowcy alarmują, że chroniczne przemęczenie i nieredukowany stres skutkują szeregiem dolegliwości, takich jak bezsenność, spadek koncentracji i produktywności, nerwice. Dlatego tak ważna jest umiejętność pozbywania się szkodliwego stresu. Jako podstawowe metody wskazują słuchanie muzyki (niekoniecznie barokowej, choć według badaczy ta jest najskuteczniejsza), co najmniej pół godziny sportu dziennie czy tlenoterapia, czyli po prostu czas spędzony na świeżym powietrzu. Ponadto, istnieje obszerna literatura na temat technik relaksacyjnych. Osobiście przyznałabym Pokojową Nagrodę Nobla twórcy ashtanga jogi. Ale nie. My wiemy lepiej. Browar i TV, najlepiej jednocześnie. Opinie naukowców, że taka forma spędzania wieczorów i weekendów nie wpływa na rzeczywistą redukcję napięcia, raczej tłumi je bądź odsuwa w czasie, są niedorzeczne. Przecież wszyscy tak robią, a jak wiadomo, większość nie może się mylić! Skąd taka rozbieżność?

Używki

Alkohol, podobnie jak inne substancje psychoaktywne, to jeden ze znanych ludziom od wieków sposobów oszukiwania naturalnego systemu nagrody. Jest to mechanizm nagradzania człowieka przez jego własny organizm za wszelkie działania zmierzające do przedłużenia gatunku – odczuwamy przyjemność z jedzenia, snu, sportu i seksu. System ten ma swoje ograniczenia - gdy śpimy za długo, czujemy się, ociężali, gdy za dużo zjemy – mamy mdłości, po przebiegnięciu pewnej liczby kilometrów, czujemy szczęście, ale i zmęczenie i nie jesteśmy w stanie biec dalej, po więcej endorfin biegacza. Substancje psychoaktywne to zupełnie inna historia – nagrodę dostajemy od ręki, bez wysiłku i ograniczeń. Każda dawka naszej ulubionej używki to natychmiastowy błogostan – powoduje wzmożoną produkcję hormonów szczęścia lub pobudza te same receptory, co one. Więc po co przestawać, skoro jest tak dobrze? Czerwona lampka ostrzegawcza może zadziałać przy naturalnych przyjemnościach, co do zasady nie ma jednak zastosowania w przypadku tych sztucznych.

Zwłaszcza u osób, które mają obsesję na punkcie kontrolowania wszystkiego w swoim życiu. Każdy łyk daje im poczucie sztucznej swobody, przekonanie, że nie muszą lub nie są w stanie o wszystkim myśleć i nad wszystkim panować. Taka utrata kontroli może być dla nich szczególnie atrakcyjna. Stwierdzenie, że alkohol nie rozwiązuje problemów, ale odpowiednia jego ilość pozwala o nich na chwilę zapomnieć, jest niepokojąco trafne. To poniekąd wyjaśnia instytucję nocy z piątku na poniedziałek.

Seriale

Ona też wiąże się z nałogowym oglądaniem seriali. Na pewno znacie kogoś, kto zarywa noce w tygodniu albo całe weekendy, żeby pochłaniać kolejne odcinki, sezony i całe produkcje. Przyrzekam, że znałam kogoś, kto widział je wszystkie! Rynek oferuje aktualnie rozrywkę dla mniej i bardziej wymagających widzów. Co do zasady, im dłuższe, tym lepsze. Tematyka, jakość i czas emisji są w zasadzie drugorzędne, wszystkie znajdą swoich odbiorców, ważne jest związanie się z losami bohaterów. Nieraz słyszę, jak znajomi ze skruchą przyznają się do oglądania jakichś durnych seriali, które nijak się mają do ich zainteresowań lub nic ciekawego nie wnoszą. To prawda, ale spełniają rolę dużo ważniejszą – zwalniają z obowiązku zajmowania się własnym życiem.

Dużo mniej popularnym, bardziej elitarnym sztucznym rajem, może być nałogowe czytanie książek – połykanie jednej za drugą kosztem interakcji z ludźmi, gromadzenie mądrości, którymi taki mol książkowy nie zamierza się z nikim dzielić. Książki są bezpieczne, bo sprzężenie zwrotne może być tylko intelektualne. W tej samej kategorii można też umieścić gry komputerowe – tym bardziej seksowne, że gracz ma wpływ na ich przebieg i zakończenie, dzięki licznym życiom, może się uczyć na własnych błędach, zdobywać określone umiejętności i opanowywać je do perfekcji. Również bezpieczne, bo grę, podobnie jak książkę, można w każdej chwili zamknąć.

Tak uciekanie w świat seriali, jak i literatury czy gier, umożliwia przeżywanie emocji dużo silniejszych niż te obecne we własnym życiu. Albo po prostu cudzych, co boli dużo mniej albo wcale. Poza tym, tam – w przeciwieństwie do rzeczywistości - najczęściej historie kończą się happy endem, a kto z nas go nie lubi? Pytanie tylko, czy z cudzych doświadczeń można wyciągnąć naukę dla siebie? Jestem zdania, że jedyną mądrością, którą stosujemy w życiu jest ta, do której sami doszliśmy. Z całą resztą jest jak z wzorami matematycznymi – nawet jeśli je znamy na pamięć i potrafimy poprawnie rozwiązań przy ich użyciu równania, nie mamy pojęcia, jakie mogłyby mieć zastosowanie w życiu codziennym. Ale oglądamy, jeden za drugim i nie umiemy wyłączyć telewizora, choć wmawiamy sobie, że sytuacja jest pod kontrolą. Klasyka uzależnienia. Matka wie, że ćpiesz? A może sama ćpie?

Internet

Wielu widzów z rozbudzoną powyższym fantazją siada do klawiatury. Cyberprzestrzeń to niewyczerpane źródło wiedzy, ale nie dlatego tak chętnie z niej korzystamy (abstrahuję tu od wyżej wspomnianych gier komputerowych). W Internecie nie mają znaczenia granice i odległości geograficzne. Niestety, zacierają się też inne granice – między naszym wizerunkiem wirtualnym a rzeczywistym oraz przyzwoitości. Może niektórych to zszokuje, ale nie każda dziewczyna, która ma na Instagramie zdjęcia w stroju kąpielowym jest modelką, nie każdy chłopak, który robi kawały znajomym i wrzuca to na YouTube’a jest profesjonalnym komikiem i nie każdego udostępnione w sieci przekroczenie prędkości czyni kierowcą rajdowym. Zachęceni sukcesami innych, ludzie coraz częściej dzielą się swoją prywatnością, zwykle bez głębszej refleksji nad możliwymi konsekwencjami. Obserwatorzy na wybranym portalu internetowym stają wyznacznikiem ich wartości, sensem życia, sztucznym rajem. Niesie to ze sobą niestety ryzyko zaburzeń tożsamości, na którą w coraz większym stopniu pozwalają wpływać czynnikom zewnętrznym, na które sami nie mają wpływu.

Standardem jest już podglądanie innych w Internecie. Oczywiście, im słabsza jednostka, tym silniejsza skłonność do porównywanie się z innymi, co często ma przykre konsekwencje. Na szczęście przestrzeń, która generuje takie frustracje, idealnie nadaje się do ich wyładowywania. Internet jest też rajem dla nieśmiałych, zakompleksionych i dla zwykłych tchórzy - anonimowość dla wielu jest jednoznaczna z bezkarnością. W rzeczywistym świecie nierzadko ludzie boją się wyrażać swoje zdanie, zwłaszcza, gdy nie należy do popularnych. W Internecie jest zaloguj-wyloguj. Opublikuj-usuń. Ludzie uwielbiają i mają szczególną skłonność do wszelkich działań, które sprawiają wrażenie pozbawionych konsekwencji. I de facto wierzą, że takowe istnieją, szczególnie w wirtualnym świecie. Pozwólcie, że nie skomentuję.

Relacje

I wracamy do punktu wyjścia. Czy drugi człowiek może stać się dla nas sztucznym rajem? Wiem, że zamiast odpowiadać sobie szczerze na to pytanie, wolelibyście wyjść na piwo, drinka (przecież nie umawiamy się ze znajomymi na spotkanie, tylko na alkohol) albo włączyć ulubiony serial. Nic dziwnego, bo jestem przekonana, że większość z Was odpowiedziałaby twierdząco. A nic tak nie uwiera jak niewygodna prawda.

Przekleństwem relacji międzyludzkich jest zawsze utrata kontaktu z rzeczywistością. Może się objawiać dwojako. Pierwsza z opcji to życie wyobrażeniem o tym, jak związek powinien wyglądać, a nie tym, jaki jest naprawdę. U kobiet frustracje rodzą się z porównywania swojego związku z miłosną relacją X i Y z serialu (lub filmu) Z. Oczywiście na poziomie podświadomym. Zapytana o to kobieta żywo zaprotestuje i powie na ten temat swojemu partnerowi wszystko z wyjątkiem jednego – czego oczekuje od niego i od ich związku. Takie szczere rozmowy nie są pożądane, bo mogą prowadzić do pęknięcia bańki mydlanej wyobrażenia. A to musiałoby prowadzić do zmiany, której przecież większość się panicznie boi. Lepiej siedzieć w tym sztucznym raju cicho i zamiast świadomie wpływać na wydarzenia, czekać, aż wydarzy się coś, na co trzeba będzie po prostu zareagować.

Druga opcja to przeglądanie się w drugiej osobie jak w lustrze. Jeśli ona mówi, że on jest piękny, silny, odważny, wspaniały, zabawny i potrafi sprostać każdemu wyzwaniu, to – niezależnie od stanu faktycznego - lepiej przyjąć to do wiadomości. W końcu kto nie chciałby w ten sposób o sobie myśleć i tak być postrzeganym przez innych? Nadrzędnym celem staje się dorośnięcie do wizerunku znanego z oczu i ust partnera. Nic to, że w głowie zaczynają narastać obawy przed zdemaskowaniem niedoskonałości, lęk przed niesprostaniem wygórowanym oczekiwaniom. Dopóki są razem, ignorowanie tego, co on sam o sobie myśli i naturalnej potrzeby szczerości, na poziomie świadomym są nieważne, da się je stłumić. Dla mnie stwierdzenie „nie możemy bez siebie żyć” oznacza ni mniej, ni więcej tylko: „jesteśmy uzależnieni od własnego wizerunku w oczach partnera i niezapewniani przez niego o naszej wspaniałości tracimy energię życiową i poczucie własnej wartości”. De facto jest to związek ze samym sobą i nieustanna walka pomiędzy wyobrażeniem o sobie a rzeczywistością. Biorąc pod uwagę koszt osobowy i trwałość konstrukcji, ile wart jest taki sztuczny raj?

WE DON’T SEE THINGS AS THEY ARE; WE SEE THINGS AS WE ARE

Więc może jednak nie byłam zakochana. Może miłości wcale nie ma. Może to, co nazywamy „miłością” to kombinacja kilku innych uczuć o różnym natężeniu. Może „kocham” mówimy, kiedy nie rozumiemy, co się z nami dzieje. I dlatego tak trudno odróżnić miłość szczenięcą od dojrzałej; pierwsze kilka miesięcy burzy hormonów (porównywanej przez niektórych psychiatrów do amoku) od świadomej decyzji o życiu w monogamii, szacunku i zgodzie. Może jest, ale tylko między rodzicem a dzieckiem. A może dywaguję na ważne tematy, żeby nie przyznać po prostu, że ulokowałam uczucia w fantazji, bo w niej nikt nie może mnie zranić? Ten idealny obraz związku szybko oderwał się od ciała chłopaka, którego wtedy zobaczyłam. Dzisiaj łączy ich tylko imię. Mój sztuczny raj spełnił swoją rolę. Stał się pretekstem do wycofania się z realnych niedoskonałych relacji (w których byłam narażona na realne cierpienie) oraz na jakiś czas oderwał moje serce i rozum od nieprzyjemnych dorosłych obowiązków. Czasami powiedzenie czegoś na głos i zrozumienie, jakie są przyczyny danego działania, to już połowa sukcesu. Kolejny krok to poszukiwanie konkluzji i wdrożenie odkrytej mądrości w życie. Powrót do rzeczywistości.

Czy sztuczne raje są zatem niebezpieczne? Według mnie zawsze. Nawet jeśli przyjemne i pozornie niegroźne. Ba! Im bardziej inteligentne zło, tym bardziej niewinną przybiera formę – zwróćcie uwagę, że demony zazwyczaj wstępują w małe dziewczynki o anielskich blond lokach, bezwzględne agentki to zawsze piękne kobiety, a wszystko, co w życiu najsmaczniejsze jest niezdrowe albo tuczące. Poza tym trzymanie się wąskiej perspektywy (stymulantu, telewizora, monitora, pary cudzych oczu) stwarza zagrożenie niedostrzeżenia tej szerokiej oraz niezrozumienia kontekstu otaczającej rzeczywistości. Oczywiście, że można przeżyć całe życie trzymając się jednego miejsca, jednego poglądu, jednej używki. W końcu szkoły są dwie – błogosławieństwem jest albo wiedza albo niewiedza. Moim zdaniem, mamy dwie nogi, żeby twardo nimi stąpać po ziemi. Serce ma podpowiadać, czego potrzebujemy, a rozum ma znaleźć sposób realizacji tych potrzeb. Mamy ręce, żeby ciężko pracować na swój sukces i tyłek, żeby w miarę miękko lądować po nieudanych próbach. I liczyć powinniśmy na siebie, a nie innych ludzi, siły wyższe, cuda i łut szczęścia.

Faktem jest, że drogę do sztucznych rajów otwiera zamykanie oczu na rzeczywistość. I że osoby, które rozumieją swoje stany emocjonalne, mają mniejszą skłonność do sięgania po wszelkiego rodzaju używki. A ludzie kochają kłamać i być okłamywanymi. Jeśli wyobrażenie o sobie i otaczającym świecie jest ładniejsze niż rzeczywistość, dlaczego za nim nie pójść? Oczywiście, każdy ma prawo żyć po swojemu. Także wycofać się z rzeczywistości i zrzec się naturalnego prawa do wywierania na nią wpływu. Tylko wówczas nie powinien mieć pretensji, że nie ma ona takiego kształtu, jakiego by sobie życzył. Mówi się też, że wszystko jest dla ludzi, byle z umiarem, bla bla bla. Szkoda tylko, że spośród całej gamy możliwości, zazwyczaj sięgamy po to, co łatwe, dające natychmiastowy efekt albo zakazane, a nie to, co trudne, wymagające, ale w dłuższej perspektywie przyczyniające się do naszego rozwoju. Jak wyglądałoby nasze życie bez sztucznych rajów? Bo ja wiem, może szukalibyśmy wymarzonej pracy, znaleźli jakąś dodatkową, żeby odłożyć na mieszkanie, dom, czy wymarzone wakacje; może podnosilibyśmy swoje kwalifikacje, może realizowali pasje, stawali się ekspertami w wybranej dziedzinie albo wzorem do naśladowania i inspiracją dla innych; może spędzali więcej czasu z bliskimi.

W pędzącym na oślep świecie, w natłoku informacji i obowiązków, od których nietrudno złapać zadyszkę i w atmosferze rosnącej presji, pokusa ucieczki w sztuczny raj jest niezwykle duża. Każdy chce chociaż na krótką chwilę zapomnieć o otaczającym go świecie i problemach. Pamiętajmy tylko, że jest pewna ilość każdego stymulantu, po której – często bezpowrotnie - stracimy zdolność odczuwania przyjemności. AAA jak dodatkowe baterie. AA jak Anonimowi Alkoholicy. A jako Anhedonia.

Jakie są Wasze sztuczne raje?

***

Artificial paradises

I think I fell in love. And this time it was not an Italian tenor aria or a pair of obscenely high heels. A man of flesh and blood. He. Devil handsome and full of energy like a young god. His curious glance got my whole attention. At the sight of his cold eyes, I felt a twinge in my heart. Extremely pleasant. And definitely unpleasant, because it disturbed the balance of power achieved recently. How the hell, one external factor could cause such a fuss in a neatly and methodically arranged world? Suddenly the dam restraining torrent of my emotions collapsed and I felt like a very emotional fifteen-year-old again. Fluttering eyelashes, giggling, long talks with BFFS, going to work in leaps and bounds; a smile, his name and lyrics of stupid love songs on my lips. That's how the paradise must look like! Every smile and nice gesture of his felt like a shot: dopamine - click, click, bang! Phenylethylamine - chicka-pow-pow! Norepinephrine - blow! The wise Catherine dropped dead, my fate was left in the hands of the unruly Kathy.

This is how an endearing love story could begin to later end with the immortal: "and they lived happily ever after". But ... I did not want that. Actually it was not even a man, but a boy - younger than me. And I do not know whether he was of flesh and blood - I did not have a chance to get to know him closer. In a way my heart was growing fonder, but the idea that this could go beyond the fantasy repelled me - yuck! Ugh! Heeell no! So it was a kind of paradise, but somehow artificial...

An eminent French poet, precursor of decadence, Charles Pierre Baudelaire extensively and with a flourish described what according to him could be considered “artificial paradises” - wine, hashish and opium. Agreed. It makes sense. Especially that beyond this literary relish from the nineteenth century, the term is used usually in the context of alcohol or drug addiction. But is it really the only thing it can relate to? History with This Guy made me wonder, where else can a human mind escape from the prose of everyday life. And what for.

My private investigation showed that our two favorite ways of spending free time are drinking and watching TV series. Regardless of age, origin, frequency and the time spent, the vast majority of the population drinks and/or watches something. These are our national sports and our understanding of relaxation. However, the analysis of literature and empirical research prove that our idea of salutary effects of spending our leisure like this for our mental and physical condition is wrong. Yes, they provide topics for conversation with friends - one can exchange comments on the development of the plot or recall latest party. The progress of civilization leads to continuous increase in people’s psychological stress. Scientists alert that chronic overwork and stress that we fail to reduce result in a number of ailments, such as insomnia, loss of concentration and productivity, neurosis. That is why it is so important to know how to get rid of bad stress. Among basic methods to achieve that there are: listening to music (not necessarily Baroque music, hence according to researchers, it is the most efficient one), at least half an hour of sport per day, or oxygen therapy - which is basically time spent outdoor. In addition, there is an extensive literature devoted to relaxation techniques. Personally, I would award the founder of Ashtanga yoga with a Nobel Peace Prize. But forget the scientific twaddle. We know it better. A beer and TV, preferably at the same time. The scientists’ opinion that this way of spending evenings and weekends does not actually reduce the tensions, but rather suppresses them or defer is just ridiculous. After all, everyone does that and the majority can never be wrong! Where does this discrepancy come from?

Stimulants

Alcohol, like other psychoactive substances, is one of the well-known for centuries ways of cheating natural reward system. It is a mechanism that rewards us for any action to extend the human species – we feel the pleasure of eating, sleeping, sports and sex. This system has its limits - when we sleep for too long we feel sluggish; when we eat too much we have nausea; after running a certain number of kilometers, we feel happy but tired and even if we want to, we are not able to run further to experience more of runner’s high. Psychoactive substances are a different story, however - we get a reward immediately, effortlessly and without restrictions. Each dose of our favorite stimulant brings instant bliss – it causes increased production of “happy hormones” or stimulates the same receptors as they do. So why stop, if it feels so good? Red warning light can work with regard to natural pleasures, in principle it does not apply to the artificial ones.

Especially in case of people who are obsessed with control. Each sip gives them a fake sense of freedom, a belief that they do not need to or are not able to think and take care of everything, as usually. Such a loss of control can be particularly attractive to them. To say that alcohol does not solve problems, but its certain amount can make one forget them, is disturbingly accurate. This somewhat explains the existence of a “night from Friday to Monday”.

TV series

The above mentioned “night from Friday to Monday” may also be associated with compulsive watching of TV series. You most likely know someone who burns a candle at both ends just to see another episode, season and the whole series. I swear that I knew someone who has been watching all of them! The market currently offers entertainment for both less and more demanding viewers. In general, the longer series the better. Subject area, quality and airtime are of secondary importance, each of them would find its fans – the most important goal is to create a bond between the audience and the characters. Sometimes my friends admit shamefacedly that they watch some stupid TV series, which are from the outside of circle of their interests and bring no value to their lives. That may be true, but in fact they play a much more important role – they give them excuse not to deal with their own lives.

Much less popular and more elitist artificial paradise can also be reading books in a compulsive manner – devouring them one by one at the expense of interaction with people, gathering wisdom Mr. Bookworm does not intend to share with anybody. Books are safe, because the only feedback is intellectual. Also computer games could fall in this category – they are even sexier because player has an impact on their course and the ending; thanks to numerous lives he can learn from his mistakes, acquire certain skills and master them to perfection. Also safe, because the game, alike the book, can be closed at any time.

Escaping into the world of TV series, as well as literature and computer games, allows one to experience emotions much stronger than those in his own live. Or just someone else’s emotions which obviously hurts far less or not at all. Besides, there - as opposed to reality - most of the stories have happy endings, so what’s not to love? The question is whether we can learn from other people’s lessons? I believe that the only wisdom we apply in life is the one we get ourselves. The rest is like mathematical formulas - even if we know them by heart and can use them to properly solve the equation, we have no idea how to apply them in everyday life. But we keep watching and we cannot turn off the TV, constantly repeating ourselves that the situation is under control. Classic addiction. Does your mother know you’re addicted? Or maybe she’s addicted, too?

Internet

Part of the audience, having their imagination boosted by the above, sits down at the keyboard. Beyond any doubt, cyberspace is an inexhaustible source of knowledge, but that is not the reason we use it so eagerly (we abstract here from the above-mentioned computer games). On the Internet, boundaries and geographical distances does not matter. Unfortunately, also other boundaries blur – those between our virtual image and the real one; and bounds of decency. Maybe it will come as a shock to some of you but not every girl posting her photos in a swimsuit on Instagram is a model; not every guy who makes jokes on friends and upload it on YouTube is a professional comedian; also, sharing a video of exceeding the speed limit does not make one a rally driver. Encouraged by the success of others, people are more likely to share their privacy, usually without second thoughts about the possible consequences. Their followers become determinant of their value, the meaning of their lives, their artificial paradise. Unfortunately, this may carry a risk of identity disorder for those who allow external factors (remaining beyond their control) excessively and continually influence their personality.

Spying on other people on the Internet has become a standard. Of course, the weaker the person, the stronger the tendency to compare her- or himself the others, often with an unpleasant results. Luckily, space that generates such frustrations is also perfect to unload them. The Internet is a haven for the shy ones, those with hang-ups and for plain cowards - for many anonymity is synonymous with impunity. In the real world often people are afraid to express their opinions, especially if they are not popular. The Internet gives the log-in/log-out and publish/delete options. People love and have particular inclination for any actions that seem devoid of consequences. Some of them actually believe that such actions exist, especially in the virtual world. Let me not comment on that.

Relationships

And we're back to square one. Can another person become an artificial paradise for us? I know that instead of responding to this question, you would rather go out for a beer, a drink (after all we hang out with friends to drink alcohol together in a first place, not to talk), or turn on your favorite series. No wonder, because I am pretty sure that most of you would answer in the affirmative. And there is nothing less comfortable that inconvenient truth.

The curse of human relationships is always the loss of contact with reality. It can manifest itself in two ways. The first option is living an imagination of how relationship should look like, not the reality. In woman frustrations arise by comparing her relationship with the love story of X and Y from the Z show (or movie). Of course, at the subconscious level. When asked about this, she would expostulate and tell her partner everything but one thing - expectations for him and their relationship. Such a heart-to-heart is not welcome because it may burst their bubble. And this could lead to changes, which terrify most of people. It is better to sit tight in the artificial paradise and instead of consciously influencing the course of events, simply wait until something happens - it is so much easier to react than to actually act, isn’t it?

The second option is to view ourselves in partner as in a mirror. If she says that he is beautiful, strong, brave, wonderful, funny and able to accomplish every challenge, then - regardless of the reality - it is better to take her opinion as a fact. After all, who does not like to evaluate himself favorably and to be favorably perceived by others? The main goal is to grow up to partner’s expectations known from her eyes, mouth, sometimes even only presumed. Forget the fear growing inside him that she will finally discover his imperfections and/or that he will fail to meet her high expectations. As long as they are together, he is able to ignore his self-image and natural need of sincerity. For me, the statement: "we cannot live without each other" means nothing more nor less than: "we are addicted to a mirage of ourselves seen in the eyes of our partner and if he/she stops to cultivate it, we surely will lose all our vital energy and self-esteem". In fact, it is the relationship with oneself and the constant struggle between self-expectations and reality. Given the personal cost and instability of this construction, how much can such an artificial paradise be worth?

WE DO NOT SEE THINGS AS THEY ARE; WE SEE THINGS AS WE ARE

So maybe I am actually not in love. Maybe love does not exist at all. Maybe what we call "love" is just a combination of several other feelings of different intensity. Perhaps we say "I love you" when we do not understand what we really feel. And that is why it is so difficult to distinguish puppy love from the mature one; the first few months of a hormonal storm (some psychiatrists compare it to amok) from a conscious decision about sharing life in monogamy, respect and harmony. Maybe it exists, but only between a parent and a child. Or maybe I digress on important topics not to admit that I invested feelings in fantasy, because no one can hurt me there? This perfect image of romance long time ago has detached itself from the body of The Guy whom I saw that day. Today, they only share a name. Although my artificial paradise fulfilled its role. He became an excuse to withdraw from real relationships I was not satisfied with (in which I was exposed to a real suffering), and it let my heart and mind get away from a nasty adult responsibilities for some time. Sometimes saying certain things out loud and understanding own motivations is half the battle. The next step is seeking the conclusion and implementing the discovered wisdom into one’s life. Back to reality.

Therefore, are artificial paradises dangerous? In my opinion, always. Even if pleasant and seemingly harmless. Bah! The more intelligent evil, the more innocent form it takes - mind that demons usually possess little girls with angelic blond curls, the most ruthless agents are always beautiful woman, and the best food is always either unhealthy or fattening. Besides sticking to a narrow perspective (stimulant, TV, screen, a pair of someone’s eyes) carries a risk of missing the broader perspective and failing to understand the surrounding reality. Of course, one can live a lifetime sticking to one place, one opinion, one stimulant. In the end, there are two schools of thought on this issue – you either find the knowledge or the ignorance a blessing. In my opinion, we have two feet to keep them on the ground. A heart to tell us what we need and a brain to find a way to fulfill these needs. We have two hands to work hard for our success and an ass to land on it softly after failed attempts. And we should count on ourselves, not other people, acts of your god, miracles and stroke of luck.

The fact is that the road to artificial paradises opens when we close our eyes to reality. And that people who understand their emotional states are less likely to reach for any kinds of stimulants. And people love to lie and be lied to. If the imagination of oneself and the world around is nicer than the reality, why not go for it? Of course, everyone has the right to live their own way. Also to withdraw from reality and waive the natural right to influence their lives; but in that case they should not complain about its shape. It is also said that everything is for the people, if only in moderation, blah blah blah. It is a pity that from the whole range of options, we usually choose what is easy, gives immediate effect or is prohibited, and we do not reach for the difficult, demanding, but in the long run leading to our development. How would our lives look like without artificial paradises? I do not know, maybe we would be looking for our dream jobs, finding odd jobs to put away some money to buy apartments, houses or to go on a dream vacation; raising our qualifications, pursuing our passions, becoming experts in certain fields or role models and inspiration for the others; or simply spending more time with beloved ones.

No wonder people are short of breath in a world which is rushing blindly, making them suffer from infoglut and multitude of duties. And as the pressure is constantly growing, the temptation to escape into an artificial paradise is extremely high. Everyone wants to forget about the whole world and all problems even for a short moment. Just remember that there is a certain amount of each stimulant after which - often irrevocably – one loses the ability to feel pleasure. AAA as extra batteries. AA as Alcoholics Anonymous. A as Anhedonia.

What are your artificial paradises?

No komentarze

, by Katarzyna Owsianko

anniversary

Miasto na "W" (5. rocznica przeprowadzki do Warszawy) / A city beginning with 'W' (5th anniversary of moving to Warsaw)

*Scroll down for the English version*

Od kiedy mieszkam w Warszawie przyjęło się, że mój rok rozliczeniowy zaczyna się 15 marca – w dniu, w którym przeprowadziłam się tu z rodzinnego miasta. Podczas gdy Wy robicie plan działania na najbliższe 365 dni w styczniu (lub listę postanowień noworocznych,od której ja trzymam się z daleka), ja myślę o swoim 10 tygodni później, zwykle podczas przygotowań do tradycyjnej już dorocznej imprezy rocznicowej dla znajomych (w tym roku tematem przewodnim był słoik;)). Ta data jest oczywiście umowna. Jak zresztą wiele rzeczy, o czym czasami zapominamy – idealna waga, relacje z innymi ludźmi, definicja szczęścia. I fakt, że piszę ten tekst w ostatnich dniach sierpnia.

Każde miasto, w którym dane było mi krócej lub dłużej mieszkać, miało swój rytm i tempo życia, specyficzne zwyczaje, niepisane zasady, kanały i kody komunikacji. Nie inaczej jest w przypadku stolicy. Weźmy na przykład Powstanie Warszawskie. Z przyczyn naturalnych, przez lata tylko stolica obchodziła kolejne rocznice jego wybuchu. To się zmieniło ostatnimi czasy, pewnie między innymi za sprawą niekomercyjnego projektu promocji tego wydarzenia, tzn. filmu „There is a city”.

Obecnie syreny wzywające do symbolicznego uczczenia pamięci powstańców minutą ciszy rozbrzmiewają 1 sierpnia również w innych miastach Polski, a na Facebooku przy tej okazji rozgorzewa dyskusja na temat jego celowości. Można mnożyć zarzuty pod adresem przywódców Powstania, jego przeciwnicy mają zresztą sporo racji. Oczywiście, jest ono ewidentnie mitologizowane, a do śmierci około 200 tysięcy osób podchodzimy z dystansem (dużo racji miał autor słów: „Jedna śmierć to tragedia, milion – to statystyka”, choć jego nazwiska nie chcę tu przytaczać). Przypominam jednak, że spośród wszystkich polskich zrywów narodowych – które miały mniejsze i większe szanse powodzenia - tylko jedno zakończyło się zwycięstwem. Znajdą się i tacy, którzy mają zdanie na ten temat, choć nie potrafią nawet umiejscowić tego wydarzenia w kalendarium historii Polski, nie mówiąc już o znajomości jego przyczyn, przebiegu i skutków.

Ja lekturę na temat Powstania Warszawskiego, wykraczającą poza elementarną wiedzę z lekcji historii, przerabiałam po swojej pierwszej „godzinie W” w 2010 roku, która była dla mnie niemalże magiczna. W odróżnieniu od częściej spotykanych uroczystości składania kwiatów pod pomnikami przez garstkę kombatantów lub urzędników państwowych, w tym wydarzeniu bierze udział praktycznie całe miasto. To naprawdę robi wrażenie. Dzięki swoistej potrzebie nadawania symboli, mieszkańcy stolicy budują wokół daty 1 sierpnia pewną więź, poddając się poczuciu, że żyją w miejscu, gdzie całkiem niedawno wydarzyło się coś bardzo ważnego, czemu należy się pamięć i szacunek. Podobnie zagłębiłam się w publikacjach historycznych, gdy okazało się, że jedno z moich tutejszych mieszkań znajdowało się na terenie byłego getta warszawskiego. Do wtedy nie zdawałam sobie sprawy z tego, jak ogromną część miasta zajmował ten obrzydliwy twór! We Wrocławiu – między innymi w dzielnicy, na której się wychowałam – można oglądać dziurawe od kul budynki, które przetrwały II wojnę światową. W Warszawie – w wyniku zniszczenia miasta – zamiast tego niemal na każdym rogu znajdują się tablice pamiątkowe, ozdobione wieńcami i zniczami. Owszem, do każdego krajobrazu można się przyzwyczaić (mieszkając w Atenach nie mogłam się nadziwić obojętności Ateńczyków, z jaką mijali wszystkie budzące zachwyt starożytne budowle!), ale dużo więcej informacji uzyskamy z takiej tablicy opisującej upamiętniane wydarzenie niż z anonimowej, milczącej architektury. A im większa wiedza na taki temat, tym większa świadomość i zaangażowanie.

Wydaje mi się, że obchody rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego zrobiły na mnie tak duże wrażenie, bo wykraczały poza codzienność, w której wychowywałam się we Wrocławiu. Tę – co przyznaję ze smutkiem – od lat oderwaną od tożsamości narodowej. Nigdy wcześniej nie doświadczałam tam takich uczuć, choć i on ma przecież swoją piękną historię. Patrząc na to z dystansu, to pewnie dlatego, że zamiast o niej przypominać i pielęgnować jako pamiątkę narodową, skupiamy się na jego wielokulturowości, międzynarodowości. Uczy się nas bycia dumnym z tego, że jest coraz bardziej podobny do każdej innej światowej stolicy (a to znaczy coraz mniej polski). W efekcie zamiast podkreślać to, co wyjątkowe, chowamy to dyskretnie do kredensu i stawiamy na stół to, co według nas bardziej spodoba się gościom. Ale gościnność nie musi przecież oznaczać odrzucenia własnej tożsamości przez gospodarza. Bo inaczej sami w końcu uwierzymy w wyższość wytworów zagranicznych kultur i zaczniemy je stawiać ponad własne.

Podróżując między tymi dwiema metropoliami na W przez ostatnie pół dekady zauważyłam też pewną prawidłowość. Otóż w Warszawie knajpy często tworzą ludzie powracający z zagranicy, którzy podpatrują tam różne nowinki i postanawiają je przenieść na grunt polski – często jeden do jednego. Następnie idee te dojrzewają na stołecznym podwórku, zakwitają kwiatem lokalnej bohemy, przeżywają oblężenie kolejnych fal bywalskich i ciekawskich, a dopiero potem mają szansę uzyskać nowe życie „na prowincji”. Nawet jeśli pewne pomysły na lokale rozrywkowe powstają w pierwszej kolejności poza stolicą, często nie mają szansy stać się modne. Mamy we Wrocławiu niezwykły nasyp Bogusławskiego. Coś czuję, że jak tylko Warszawa wpadnie na pomysł zagospodarowania ("zaklubowania" i "zarestauracyjnienia") swoich nasypów kolejowych, Wrocławianie spojrzą na własny przychylniejszym okiem. A przecież już teraz jest tam wiele wartych odwiedzenia lokali. Barowe barki w mieście stu mostów istnieją od kilku dobrych lat, a dopiero w tym jedna z nich stała się obowiązkowym miejscem spotkań i meldowania się (zgaduję, że dzięki niezwykłej ich popularności w obecnej i byłej stolicy). Tak „wogle” (po tym słowie łatwo poznać mieszkańców Dolnego Śląska;)) to dobrze, że dzieje się na wspaniałej wrocławskiej Wyspie Słodowej. Oby jej rozwój nie poszedł w kierunku instytucjonalizacji (a przecież były takie plany), a inni będą nam jej zazdrościć. Bądźmy z dumni ze swoich osobliwości, nawet jeśli inni nie chcą bądź nie potrafią ich od nas zgapić.

Dlatego też zdecydowanie wolę stare wrocławskie puby i klubogalerie od nowo powstających kopii lub silnych inspiracji lokali stołecznych. Pewnie wszystko z nimi w porządku i rozumiem, że tak duże miasto jak Wrocław powinno mieć urozmaiconą ofertę rozrywkową, ale takich mam na co dzień po kokardę w Warszawie. Autorskie trasy wycieczkowe po stolicy opracowane dla moich przyjaciół z Wrocławia różnią się od siebie w zależności od znajomości miasta zwiedzających, pogody, pory roku i dnia itd. Ale łączy je jedno – skupiają się na wyjątkowości Warszawy, są zbiorem perełek, dzięki odnalezieniu których ja sama polubiłam to miasto. We Wrocławiu chcę się czuć jak w domu, nawet jeśli oznacza to każdorazowe rozczarowanie, że po godzinie 5 rano, nie ma się tam gdzie bawić.

Następna wizyta w stolicy Dolnego Śląska nie odbędzie się jednak tradycyjnie szlakiem kultowych barów (od mojej ulubionej Szajby poczynając; i tam nie raz kończąc), ale zabytków i pomników historii. Nie zdziwcie się, jak mnie spotkacie z aparatem na kliszę i papierową mapą. Dlaczego? Nie wiedzieć czemu, wstydzimy się zwiedzać własne miasta. Są tacy, którzy zwiedzają świat, a nigdy nie byli na Mazurach, Kaszubach czy nad Soliną. Czy we Wrocławiu (sic!). Nikt inny, tylko my sami wmawiamy sobie poczucie gorszości i pielęgnujemy kompleksy. A ja jestem dumna, że pochodzę z Wrocławia i nigdy nie przestanę się nim zachwycać. Dobrze dawkowana rozłąką wyraźnie służy każdej relacji.

***

A city beginning with 'W' (5th anniversary of moving to Warsaw)

Since I live in Warsaw I assumed that my reference period starts on March 15 – on a day when I moved here from my hometown. While you prepare your action plan for the next 365 days in January (or a list of NewYear’s resolutions which I give a miss), I think about mine 10 weeks later, usually during preparations for the annual anniversary party for my friends (it became a tradition and every year it has its leitmotiv – connected with Warsaw and its peculiarities, of course a funny one). This date is of course conventional. As many things, which we sometimes forget about - ideal weight, relationships with others, definition of happiness. Or the fact that I am writing this anniversary column in the last days of August.

Each city I had a chance to live in had its own rhythm and pace of life, specific habits, unwritten rules, communication channels and codes. It is no different in case of the Polish capital. Let us take the Warsaw Uprising for example. For obvious reasons, over the years only the capital celebrated another anniversary of its outbreak. This has changed recently, probably, thanks to (among other things) a non-commercial project to promote this event - a short movie "There is a city".

Currently, every year on August 1 sirens are calling for a minute of silence in honor of the Uprising also in other Polish cities; and on Facebook sparks a discussion about the underlying purpose of this rebellion. One may multiply accusations against leaders of the Uprising, its opponents are indeed quite right. Of course, it is clearly mythologized, and the deaths of around 200,000 people is approached from a distance (quite right was the author of the following words: “A single death is a tragedy; a million deaths is a statistic."; although I do not want to mention his name here). Let me remind you, however, that of all the Polish uprisings - which were more or less likely to be successful - only one ended with victory. There will be some who have an opinion, even though they are unable to place this event on the Polish history’s timeline, not to mention knowing its causes, course and consequences.

I read about the Warsaw Uprising, to deepen the elementary school knowledge, after my first W-hour in 2010, which for me was almost magical. Unlike the usual celebrations of laying flowers at the monuments by few veterans or state officials, this event involves participation of almost the entire city. It really does make an enormous impression. Thanks to the specific need of giving symbolic meaning to certain things and events, the capital’s residents build an unique bond around the date of August 1, believing that they live in a place where recently something very important has happened, something that should be remembered and honored. Similarly, I plunged in historical publications, when it turned out that one of my apartments here was located in the former Warsaw Ghetto. Until then I did not realize just how huge it was! In Wroclaw - including the district where I grew up - you can find bullet holes in the buildings that survived the World War II. In Warsaw – almost completely destroyed by Germans (80-90% of the buildings) - instead, on almost every corner there are commemorative plaques, decorated with wreaths and candles. Yes, one may get used to any landscape (living in Athens I could not get over the Athenians’ indifference to all the ravishing ancient structures!), but we get much more information from a memorial board describing subject of commemoration than from an anonymous, silent architecture. And with a bigger knowledge on such a subject come the greater awareness and commitment.

It seems to me that celebration of the anniversary of the Warsaw Uprising have made me so impressed by the way it went beyond the everyday life in Wroclaw, where I grew up. The reality – sadly I must admit - for years detached from a national identity. Never before I have experienced such feelings in my city, although undoubtedly it has its beautiful history. Looking at it from a distance, it's probably because instead of nurturing Wroclaw’s traditions, we focus on its multiculturalism, internationality. We are taught to be proud of the fact that it is becoming more and more similar to any other world capitals (which means less and less Polish). As a result, instead of shining our own unique light, we hide it under a bushel and we bring to the table what we think appeals more to visitors. But hospitality does not necessarily mean rejecting host's own identity. Because otherwise at the end of the day we start to believe in the superiority of foreign cultures and put them over our own.

Traveling between these two metropolises during the last half of the decade I have noticed a pattern. Well, in Warsaw new spots are often created by people who returned from abroad and want to share with the fellow countrymen whatever interesting they found - often in a one-to-one manner. Such news have to mature on the capital ground - they bloom with a flower of the local bohemia, then experience a siege of frequent visitors/barflies and the curious ones, and only afterwards they can get a new life somewhere else. Even if some entertainment business ideas arise outside the capital first, they often do not have a chance to become a must-go-to. In Wroclaw we have unusual Bogusławski’s embankment. Something tells me that as soon as Warsaw comes up with an idea how to use its embankments (we are talking about opening new clubs and restaurants) citizens of Wroclaw will look at their own with a kind glance. But right now there are already some nice places to go to. Bars at the river barges already existed in the City of the Hundred Bridges for some years now, and only this summer one of them became a mandatory meeting place (I'm guessing, thanks to their extraordinary popularity in the present and former Polish capitals). By the way, I am delighted to hear that there are some incentives going on the Wroclaw’s magnificent Słodowa Island (Malt Island). May its development not go in the wrong direction (e.g. institutionalization, and yet there were such plans) and others will envy us. Let us be proud of our peculiarities, even if others do not want to or can not copy them from us.

Therefore, I prefer the old Wroclaw pubs and night clubs over the emerging copies (or “strong inspirations”) of the capital places. Probably everything is fine with them. I also understand that such a large city like Wroclaw must offer a wide range of entertainment, but I have the “capital clubs” in abundance in the capital. The original tours around the capital which I prepare for my friends from Wroclaw differ depending on their knowledge of the city, weather, season, time of the day, etc. But they all have one thing in common – they focus on the uniqueness of Warsaw, they are a set of pearls which I found while wandering around the city and who got me fond of this place. In Wroclaw I want to feel like home, even if it means being disappointed every time that after 5 a.m. there are no reasonable places for the afterparty.

Next visit in the capital of Lower Silesia will not lead, however, through the traditional trail of iconic bars (that begins at my favorite Szajba, and ends there on many occasions), but architectural and historical monuments. Do not be surprised when you meet me somewhere in the city with an old camera and a paper map. Why? Due to unknown reasons we are ashamed to explore our own cities. Some of our compatriots travel around the world but they have never been to the Mazury region, Kaszuby or by the Lake Solina. Or to Wroclaw (sic!). It is us who tell ourselves a sense of worseness and who nurture complexes. And I am proud that I come from Wroclaw and I will never cease to admire it. Apparently, well dosed separation is good for every relationship.

1 komentarze

, by Katarzyna Owsianko

change

Face-off. Moje pół roku bez Facebooka (Face-off. My half a year without Facebook)

*Scroll down for the English version*

Każdy z nas zna kogoś lub słyszał o kimś, kto robił sobie przerwę od Facebooka. Jest to temat trudny, krępujący i kontrowersyjny, ponieważ niewielu ludzi potrafi szczerze przyznać się, że ten amerykański portal społecznościowy ma większe znacznie w ich życiu niż powinien. To może ja zacznę. „Cześć, mam na imię Kasia i byłam uzależniona od Facebooka”.

Uzależnienie to duże słowo. Co do zasady nie lubimy takich. Jako dobry przykład może tu posłużyć alkohol – każdy lubi się naj*bać w weekend, a jak jest z kim, to i w tygodniu można się napić - wódki niekoniecznie, natomiast piwo to nie alkohol, a wino upija powoli, więc też spoko. Ale nikt nie ma problemu z alkoholem. Przecież alkoholik to bezdomny - wiadomo. Na społeczny ostracyzm nie naraża nas także używanie słowa „uzależnienie” w kontekście kawy, seriali, adrenaliny i słodyczy. Kiedyś fajnie było też palić, obecnie nie jest to w dobrym guście, chyba że jesteś prowincjonalnym dekadentem lub stołecznym birbantem. W każdym innym przypadku nie ma mowy o przyznawaniu się do słabości – ani przed sobą samym, ani tym bardziej przed innymi. Smetto quando voglio. A social media są tylko formą komunikacji, nieodłączną częścią naszej nowej cyber-rzeczywistości – nie zajmuje się względem nich stanowiska, po prostu się z nich korzysta. Ty na Facebooku grasz w Texas HoldEm, ona obserwuje trendy modowe, on prowadzi firmowy fanpage, ja komunikuję się ze znajomymi – nikt nikomu w monitor nie zagląda i czasu nie liczy. Stara dobra omerta.

Istnieje co prawda Facebookowa kindersztuba – co wypada robić, a co jest źle widziane i z pewnością nie zasłuży na las kciuków. Nie ma jednak ścisłych norm użytkowania, a tym samym granicy, po przekroczeniu której użytkownikowi powinna się zapalić czerwona lampka ostrzegawcza. Bo i nikomu nie zależy na wyznaczeniu takiej granicy. W praktyce problem nie istnieje dopóki sam go nie dostrzeżesz.

Jak poznać, że sytuacja wymyka się spod kontroli?

Zacznijmy od tego, że sprawdzasz każde powiadomienie, które raz po raz brzdęka na komórce. Niestety, zwykle nie jest to wiadomość od tej dziewczyny, w której skrycie się kochasz ani informacja, że wygrałeś iPhone’a 6 w popularnym konkursie, tylko przypomnienie o jakimś wydarzeniu, na które i tak się nie wybierasz. Musisz przestać obserwować posta, którego skomentowałeś licząc na wzajemność, bo denerwują Cię komentarze ludzi, których nie znasz, znacznie śmieszniejsze niż ten Twój. Wrzucasz nowe zdjęcie i następnie spędzasz pół godziny lajkując wszystkie po kolei zdjęcia na tablicy, żeby możliwie duża liczba znajomych odnotowała Twoją ostatnią aktywność. W komunikacji miejskiej zamiast po książkę sięgasz raz po raz po telefon – mimo, że widziałaś już wszystkie aktualności znajomych, zaglądasz na ekran i uparcie odświeżasz widok. Co prawda nic nie dzwoniło, ani nie wibrowało, ale jednak postanawiasz sprawdzić. Jesz zimne posiłki, bo przed konsumpcją musisz zaaranżować stolik, znajomych i wreszcie znaleźć odpowiedni kadr do zdjęcia (nawet nie jesteś na tyle asertywny, żeby potem poprosić o podgrzanie jedzenia). Zamawiasz drinki, których nie lubisz, ale lepiej się prezentują. Chodzisz w miejsca, za którymi nie przepadasz, ale wiesz, że wypada Ci się w nich zameldować. Nie bierzesz aktywnie udziału w dyskusji w knajpie ze znajomymi, bo śledzisz przyrost polubień pod checkinem. Nieudokumentowana wizyta na siłowni się nie liczy. Własnoręcznie zrobione danie nie smakuje uprzednio niesfotografowane. Wewnętrzny imperatyw każe Ci informować znajomych, że jest piątek, jest ciepło, jest zimo, pada deszcz, świeci słońce, niedługo wybory, mamy elekta, padła bramka, sędzia kalosz, po ile truskawki itd. Bardziej niż fala zdjęć cudzych dzieci i posiłków (Twoje są ok), denerwuje Cię brak jakiejkolwiek aktywności i aktualizacji konta u niektórych znajomych – a przecież, jak masz okazję z nimi porozmawiać, okazuje się, że dobrze wiedzą, co u Ciebie słychać. Skacze Ci ciśnienie i jednego po drugim przestajesz obserwować, niektórych blokujesz (sic!) - a umówmy się, to już nie są przelewki. Godzinami zastanawiasz się, czy zaprosić kogoś do znajomych – czy wypada, jak zostanie odebrane, jak skomentowane, oceniasz ze strategicznego punktu widzenia, czy polubić zdjęcie, skomentować je, wysłać zaczepkę – odczuwasz przy tym niezrozumiały dla Ciebie samego niepokój. W końcu to nie jest „zwykłe kliknięcie”, ono może zdecydować o Twoim życiu w najbliższych tygodniach! Dzień w pracy spędzasz zastanawiając się nad następnym wymyślnym postem. Albo naciskasz obsesyjnie-kompulsywnie wszystko jak leci w obawie o utratę swojej wirtualnej popularności. Wejście na Fejsa staje się ostatnią rzeczą, którą robisz przed zaśnięciem i pierwszą po przebudzeniu.

W pewnym momencie zaczyna Cię to męczyć. Postanawiasz, że usuniesz tę aplikację z telefonu i zostawisz sobie tylko Messengera (do szybkiego kontaktu), bo inaczej zwariujesz od nadmiaru powiadomień i informacji! Ale znowu… co jeśli ominie Cię przez to coś ważnego?!

„Próbują wysłać mnie na odwyk”

Nie lubię mieć poczucia, że nie mogę żyć bez czegoś, że mój dobry nastrój zależy od jakiegoś czynnika zewnętrznego. Dlatego staram się nie przywiązywać do ludzi, stanów i rzeczy. Bo nie zawsze będzie w pobliżu ulubiony barman lub kawałek tortu bezowego. A najprostsza droga do przyzwyczajenia to częsta obecność jakiegoś X w życiu. Najzdrowszy stan to różnorodność i elastyczność na zmiany. Mała liczba czynników w dużych ilościach wprowadza nas w tryb energooszczędny – czujemy się może i bezpiecznie, ale też mało kreatywnie. Nuda. Gdy zdałam sobie sprawę, że pełen etat na Facebooku jest nie do pogodzenia z pełnowartościowym życiem poza nim, postanowiłam przejąć kontrolę nad sytuacją. Nie będę tańczyć jak mi te bipy, brzdęki i inne zagrają! Jeśli chodzi o walkę z uzależnieniami, jestem zwolennikiem radykalnych rozwiązań. Cackanie się ze sobą to może i „nieodzowna część naszej natury”, ale jak trzeba, to potrafimy być silni. Nie rzuca się palenia ograniczając liczbę wypalanych papierosów, ani alkoholu zmniejszając litraż lub volumen – działamy nie na 5, 11 czy 40, tylko na 100%. Uspokoję Was - wszelkie formy uzależnienia służą nam tylko do odrywania się od rzeczywistości, a nie warunkują naszego bytu.

Część z Was dobrze wie, o czym mówię, nawet jeśli Wasze M.O. jest odwrotne niż to opisane powyżej - ostentacyjnie deklarujecie, że Facebook jest Wam niepotrzebny i praktycznie nic tam nie wrzucacie. To po co w ogóle macie na nim konto?;) I dlaczego ostatnie Wasze logowanie miało miejsce 24 minuty temu? Z doświadczenia wiem, że co do zasady nieliczni są w stanie wygłosić to straszne zdanie zaczynające się od: „Cześć, mam na imię x i jestem uzależniony od…”.

Ostatnie pożegnanie (Off we go)

Wiecie, skąd ta pewność? Gdy ja je wypowiedziałam i zdecydowałam, że zlikwiduję konto na Facebooku, najpierw wysłałam zawiadomienia do bliższych i dalszych znajomych – głównie tych ze skrzynki odbiorczej, z którymi rzeczywiście utrzymuję kontakt i takich, o których wiedziałam, że nie mają mojego numeru telefonu (przecież, byłam wtedy przekonana, że jak ja nie podstawię im tego pod nos, to nigdy nie znajdą). Lakoniczna wiadomość w stylu: „Hej, robię sobie od jutra dłuższą przerwę od fejsa. Proszę mnie szukać pod telefonem xxx, mailem xxx albo na whatsappie! Pozdrawiam serdecznie, k” wywołała lawinę odpowiedzi. Czyli przede wszystkim - wszyscy jesteście na Facebooku, nawet jak Was nie widać;) A odzew był ogromny i bardzo emocjonalny. Kilkadziesiąt osób zareagowało w ciągu kilku minut. Nie zdawałam sobie sprawy, że robię coś, co w oczach wielu ludzi uchodzi za szaleństwo! Usłyszałam pytania w stylu: „ale co się stało?”, „skąd taka poważna decyzja?” albo „detoks?” Początkowo wydało mi się to urocze. Spodobał mi się pomysł, że pobędę sobie przez jakiś czas maverickiem i zrobię coś, na co wiele osób najwyraźniej nie ma odwagi. Poczułam, że „po drugiej stronie” może być całkiem ciekawie.

Im więcej było takich wiadomości, tym większej nabrałam pewności, że robię dobrze. Każda z nich była jakby świadectwem nadawcy, że on sam boryka się z problemem nadmiernego użytkowania social mediów, z którym nie może sobie poradzić lub do którego (co częste) nie chce się przyznać. Pełne melancholii: "Ja też próbowałem, ale mi sie nie udało..." czy "Powodzenia! Ja wytrzymałam tylko dwa tygodnie" nie pozostawiły złudzeń. Poczułam się, jakbym opuszczała sektę! Albo oddział deliryków, jak w „Pod Mocnym Aniołem” Pilcha – jedni życzyli mi, żebym wytrwała w postanowieniu, inni uśmiechali się drwiąco przekonani, że i tak zaraz wrócę. Bo on tego nie ma odwrotu. Bo nie ma życia bez fejsa. Bez lajków. Bez tablicy. Bo podglądam, więc jestem.

Jak było?

Może Was zszokuję, ale okazało się, że istnieje życie poza FB;) Odruch sięgania po telefon w poszukiwaniu Facebookowych powiadomień zanika w ciągu kilku dni (jak nietrenowany mięsień, tylko tysiąc razy szybciej). Przez kolejne tygodnie o tym portalu przypominają Ci jedynie pytania znajomych o to, jak sobie radzisz bez niego. Po kilku miesiącach zastanawiasz się, jak to w ogóle możliwe, że kiedykolwiek z niego korzystałeś. Zyskujesz mnóstwo czasu i tylko Twoja wyobraźnia stanowi ograniczenie, na co możesz go przeznaczyć.

Zaczynasz robić więcej z myślą o sobie niż o innych. Powoli zdajesz sobie sprawę z tego, że dobre dla Ciebie i wartościowe jest to, co Ty za takie uważasz, nie inni. Stajesz się punktem odniesienia własnej wartości i przestajesz szukać jej potwierdzenia na zewnątrz. Stopniowo dociera do Ciebie, że bardziej niż szczegóły Twojego porządku dnia znajomych interesują śmieszne filmiki, kupony promocyjne, motywujące hasła, wzruszające historie, ostrzeżenia przed niebezpieczeństwem, apele o solidarność i więcej filmików z kotami. No chyba, że jesteś Kanye Westem albo Stephem Currym – możesz publikować, co Ci się żywnie podoba.

Dowiadujesz się o ważnych wydarzeniach z życia znajomych z przekazów ustnych – pojawia się ciekawość, zaczyna działać wyobraźnia, dzwonisz do nich z pytaniem lub gratulacjami, odczuwasz prawdziwe emocje. Gdyby to był jeden z kilkunastu tego dnia newsów na tablicy, przesycony informacjami i pokłuty przez bodźce prawdopodobnie pozostałbyś na niego obojętny. Ewentualnie zdobyłbyś się na kliknięcie lajka. Taka trochę martwica mózgu.

Tylko żebyśmy się źle nie zrozumieli – nie uważam, że użytkowanie Facebooka to choroba (choć jest zaraźliwe). Aplikacja sama w sobie ma liczne korzyści (nie będę ich wymieniać, bo kilka na pewno przyszło Wam do głowy w trakcie lektury tego tekstu). Ważne jest po prostu, aby dobrze określić jej rolę w swoim życiu – ma być dodatkiem do niego, a nie esencją. A zdrowe podejście do sprawy wymaga dystansu, nie którego można nabrać nie ruszając się z miejsca. Czasami potrzebne jest porównanie: życie z Facebookiem – życie bez Facebooka, a jak inaczej się o tym przekonać, jeśli nie drogą poznania empirycznego? (#CzyEskimosKtóryMaCzteryPsyJestBogatyCzyBiednyNieWieszBoNieMaszPorównania;))

Co mi dała przerwa od Facebooka?

Obaliła kilka mitów;)

Mit 1: Ludzie, których nie ma na Facebooku, nie istnieją.

Prawda: Żyją i mają się dobrze. To nie tylko Ci, którzy nie mają dostępu do Internetu, są niepiśmienni, zbyt starzy na technologię, niewystarczająco popularni i dziwacy. To również osoby, które w pełni świadomie decydują się na wykluczenie z mainstreamu. Buntownicy z wyboru. Tacy, którzy stawiają na jakość relacji i są świadomi tego, ile siebie, komu i kiedy chcą dać. I zaufajcie, że jeśli ktoś chce się z Wami skontaktować, mimo że nie korzystacie z social mediów, to znajdzie sposób.

Mit 2: Wszystkie ważne rzeczy, o których powinieneś wiedzieć, pojawiają się na Twojej tablicy.

Prawda: Prawdopodobnie nie masz pojęcia, co się dzieje na świecie. Wielu ludzi traktuje Facebooka jako cenne narzędzie informacyjne. A tak naprawdę Twoja tablica to chaos, a nie rzetelne źródło istotnych wiadomości lokalnych i międzynarodowych. Informacje pojawiające się na niej to – oprócz przypadkowych postów Twoich znajomych - wypadkowa Twoich – również przypadkowych - polubień na przestrzeni kilku lat. Masz tam ulubione zespoły, polityków, koty, marki odzieżowe, knajpy, Chodakowską, pieski, pocztę kwiatową, Victoria’s Secret, dentystę, kultowe filmy, ciekawostki przyrodnicze, Demotywatory, blogerki modowe, strony fanklubów gwiazd kina, vlogerów i inną Wiedzę Bezużyteczną. To tak jak czytanie streszczenia zamiast lektury – po prostu nie wiesz, co tracisz.

Mit 3: Facebook to jedyna droga komunikacji ze znajomymi z zagranicy.

Prawda: Do szybkiego kontaktu są komunikatory, na przykład WhatsApp albo choćby Messenger. Do tradycyjnej korespondencji macie pocztę, w tym mailową. Jak często zadajecie sobie trud napisać do kogoś pełną wiadomość – taką ze wstępem, rozwinięciem i zakończeniem? Osobiście – jeśli nie mam możliwości wybrać się z kimś na spacer, filiżankę kawy czy szklankę rumu - stokroć bardziej wolę usiąść raz na dłużej i uporządkować myśli, którymi chcę się podzielić z drugą osobą w mailu, niż „klikać” z nią na Fejsie, czyli wymieniać zdawkowe zdania i emotikony przez trzy godziny z krótszymi i dłuższymi przerwami na konwersacje w innych okienkach, pracę, konsumpcję, karmienie, surfowanie po necie, analizę tablicy i milion innych nieznośnych powodów.

Mit 4: Facebook nie zubaża

Prawda: Bardziej od opisanego powyżej przerywanego stosunku werbalnego nie podoba mi się niechlujność wypowiedzi (np. laski mi nie robicie, ze nie uzywacie polskich znakow) i nadużywanie obrazków. Oczywiście, przyspiesza to komunikację, ale w sumie po co się śpieszyć? Jak macie akurat coś innego ważnego do zrobienia, to zawsze można odłożyć rozmowę na później albo zadzwonić. Zmiana formy komunikacji z wymiany długich, złożonych zdań wypowiadanych przez żywe stworzenie (bogatsze o wymiar niewerbalny) na ważne tematy w przerzucanie się obrazkami mocno mnie rozczarowała. Internetowe memy są śmieszne, ale jest wiele ciekawszych tematów do rozmowy.

Na naszych oczach narodziła się nowa instytucja: „Przyjaźnienie się na Facebooku”, czyli nie tradycyjne służenie drugiemu człowiekowi uchem, ramieniem i pomocną dłonią, tylko kurtuazyjna wymiana lajków i komentarzy pod statusami. Granice tej przyjaźni wyznacza cyberprzestrzeń, a zasady jej savoire vivre’u dopuszczają mijanie się bez słowa na ulicy i chowanie się za regały w supermarkecie na widok Przyjaciela z Facebooka.

Podsumowując kwestię zubażania - oszczędzić można na niewychodzeniu ze znajomymi na kawę, piwo, do kina czy teatru. Tylko czy to wzbogaca?

Mit 5: Dzięki Facebookowi pamiętam o urodzinach znajomych

Prawda: A w jaki sposób jest to dla Ciebie tak naprawdę ważne?:) Pomyśl, ilu masz w swoim Facebookowym gronie znajomych, z którymi kontaktujesz się jedynie raz w roku wrzucając im życzenia na oś czasu (bo aplikacja skutecznie Ci o tym przypomniała). O których nie myślisz przez wszystkie pozostałe dni roku i nie masz ochoty się do nich odezwać. Idąc dalej – jak wielu z nich składasz życzenia zwyczajnie licząc na wzajemność? Bo dlaczego na wallu, publicznie, a nie w prywatnej wiadomości, albo przez telefon?

Mit 6: Lajki są miernikiem Twojej wartości

Prawda: Cokolwiek o tym myślisz - nie są. Zdrowe relacje z innymi ludźmi nie powinny się sprowadzać do teatru zajebistości. To, co wnosisz do znajomości, to Ty sam – tak jak teraz stoisz lub siedzisz, ze wszystkimi zaletami i kilkoma małymi wadami. Czujesz się gorszy, bo jak inni nie jeździsz na nartach, nie skaczesz na bungee, nie trenujesz Muay Thai, nie hodujesz jadowitych gadów, nie nurkujesz głębinowo i nie śmigasz na kajcie? Nie mówisz w siedmiu językach, nie skończyłeś ośmiu kierunków i dziewięciu specjalistycznych kursów? Szczerze – na koniec dnia nie pamiętam, kto się czym zajmował i co zwiedził, tylko jego energię – pozytywną lub nie. Mój ulubiony typ ludzi to ci szczerzy sami ze sobą, na tyle odważni, żeby pokazać swoje słabości i silni, by bronić swoich przekonań, nawet jeśli są niepopularne. Krótko mówiąc - albo jest efekt WOW i chemia z drugim człowiekiem, albo jej nie ma. Nie żyjemy po to, żeby robić wrażenie na innych. I tyle.

Mit 7: Wirtualny wizerunek = charakter w prawdziwym życiu

Prawda: Nie zawsze. Po pierwsze - zgodzimy się chyba wszyscy, że Facebook jest narzędziem służącym do KREOWANIA swojego wizerunku w sieci. Wrzucamy zdjęcia w najlepszych momentach, z najszerszym uśmiechem, w najmodniejszej knajpie i w „najlepszym czasie antenowym”. Choć co do zasady zdajemy sobie z tego sprawę, badania socjologiczne wykazują czarno na białym, że nasycanie się dowodami na wspaniałe życie innych powoduje u niektórych obniżenie poczucia własnej wyjątkowości, a przez to wartości i doła. A jak wspomniałam powyżej, jest więcej kryteriów oceny wartości człowieka niż liczba podróży zagranicznych i wcale nie muszą się one sumować.

Po drugie - często ludzie dzielący się najbardziej odważnymi treściami są najmniej pewni siebie. Łatwiej badać im reakcje znajomych w sieci i uczyć się w ten sposób tego, co wolno, a czego nie. Za co będą nagradzani sympatią, a co grozi towarzyską katastrofą. W dyskusji na żywo trzeba mieć jaja, żeby się wycofać z kontrowersyjnego stanowiska, w viralu wystarczy kliknąć „usuń”.

Mit 8: Wykluczony z Facebookowej wspólnoty tracę coś ważnego

Prawda: O alternatywnych kanałach komunikacji ze znajomymi już wspomniałam. Wszystkie niespersonalizowane treści obecne na Facebooku można znaleźć w innych źródłach - większość udostępnianych nowinek to ponowne publikacje z krajowych lub zagranicznych portali. Chcesz wiedzieć, co u koleżanki z podstawówki, a masz ją tylko na Fejsie? Wyślij jej wiadomość – zapytaj, co u niej, opowiedz, co u Ciebie, nie ograniczaj się do pobieżnego przeglądu galerii zdjęć i jej ostatnich postów. Brzmi dziwnie?

Ja wiem, że młodszym trudno sobie wyobrazić życie bez Facebooka, skoro starsi nie potrafią sobie przypomnieć, że jeszcze całkiem niedawno funkcjonowali zarówno bez Internetu, jak i bez telefonów komórkowych. Mimo to, ludzie jakoś się komunikowali. Za kilka lat Fejs być może będzie przeżytkiem, o którym nikt nie będzie pamiętał. Może przyjdą inne portale, w które rzucimy się na główkę, z zamkniętymi oczami. I być może ja sama będę ich użytkownikiem. Ale mam poczucie, że dzięki przerwie przewartościowałam swoje podejście do wirtualnego świata, rozumiem go i wiem, gdzie w mojej opinii przebiega granica między realem a fantazją. Wszystkim Wam polecam to samo.

Mit 9: Da się ukryć na Facebooku

Prawda: Nie da się;) Można się ukryć PRZED social mediami, ale nie NA nich. Zaufajcie, że brak zdjęcia profilowego i zablokowana lista znajomych nie stanowią żadnej przeszkody dla kogoś, kto chce Was znaleźć. Nie musicie być szczególnie aktywni, wiele mówią o Was również Wasi znajomi, ich posty i oznaczenia, a nawet sam fakt blokowania przez Was dostępu do informacji o sobie. Jaki jest zresztą sens publikowania treści i ukrywania ich przed połową znajomych, bo są „dalsi” i nie chcecie, żeby wszystko o Was wiedzieli? Nie łatwiej byłoby zweryfikować listę znajomych i pożegnać się z tymi, którzy de facto nimi nie są? Sami się eksponujecie na różnego rodzaju ryzyka bezrefleksyjnie przyjmując zaproszenia od nieznajomych i pochopnie zapraszając takich, z którymi zajebiście bawiliście się na jakiejś imprezie. Komplet najdoskonalszych skryptów portalu nie zabezpieczy Was przed brakiem wyobraźni.

Przy okazji lektury tego tekstu zróbcie ćwiczenie z analizą swoich ustawień prywatności. Nikt nie czyta warunków aktualizacji, a mam wrażenie, że z każdą kolejną jest jak z za małą kołdrą w zimną noc – albo masz zakryte nogi, albo głowę, albo lewy bok, albo prawy.

Mit 10: Facebook jest zły, ale trzeba go mieć

Prawda: Tak, pod warunkiem, że prowadzisz działalność biznesową za jego pośrednictwem lub przy jego użyciu. Albo jesteś freelancerem i łatwiej Ci się tam kontaktować z potencjalnymi pracodawcami. Lub gwiazdą, która dzięki podkręcaniu hype’u na siebie za pomocą social mediów zapewnia sobie wyższe dochody. W każdym innym wypadku nie jest to obowiązkowe.

Dlaczego znowu tu jestem?

Abstrahując od banalnego spostrzeżenia, że łatwiej mi do Was dotrzeć z tym postem za pośrednictwem Facebooka, powiedzmy sobie szczerze - Facebook to cenne źródło informacji;) I wspaniałe narzędzie do podglądania! Cóż, gdyby mnie ktoś zapytał o wady, powiedziałabym, że moja ciekawość nie zna granic (angielskie powiedzenie „Curiosity killed the cat” jest o mnie;) ) i wiele z moich działań jest podporządkowanych jej zaspokojeniu. Jednocześnie bez ciekawości nie ma mądrości, co czyni moją wadę jedną z zalet! #winning

Więc dlaczego nie? ;)

Epilog

Kto nie ma mojego telefonu albo maila, a ma ochotę być ze mną w kontakcie – „zapraszam na priv”;) Sama nie wiem, jak długo jeszcze i w jakiej formie (Kasia czy Half Ket Half Amazing) zabawię na Facebooku;) Tylko żebyśmy mieli jasność – nie jestem po to, żeby każdemu z Was oddać kawałek swojego czasu, energii, siebie na Waszych warunkach. Życzyłabym sobie po prostu, żeby nasza znajomość była pełna – nie jestem tylko posągową Katarzyną, która dumnie spogląda nas Was ze zdjęć, nie tylko Kaśką piszącą elokwentne felietony, nie tylko Kotem a raczej ćmą barową, zawsze na jednym Old Fashioned. To różne oblicza mojej złożonej osobowości, refleksy bogatego życia wewnętrznego i dopiero wszystkie razem to ja. A nie da się ich wszystkich poznać inaczej niż offline.

Skąd wiadomo, że opowiedziana przeze mnie historia wydarzyła się naprawdę? Że mi, a nie badanej na potrzeby naukowe grupie ankietowanych? I kiedy kończy się rzetelny opis stanu faktycznego a zaczyna się kreacja? Jedni chowają się za substancje psychoaktywne, inni za social media, a ja piszę;) Don’t hate the player, hate the game.

***

Face-off. My half a year without Facebook.

Everyone knows someone or heard of someone who decided to take a break from Facebook. It is a difficult, embarrassing and controversial subject because few people can honestly admit that this American online social networking service is more important in their lives than it should be. So maybe I'll start: ‘Hi, my name is Kasia and I was addicted to Facebook’.

Addiction is a big word. As a rule we do not like such. Alcohol may serve as a good example here - everyone likes to get waisted on the weekend, and if there’s company, we drink also during the week – not necessarily vodka, but beer is not an alcohol, and wine inebriates slowly so it's cool, too. But of course no one has a problem with alcohol. After all only homeless people are alcoholics – everyone knows that! We don’t expose ourselves to ostracism also when talking about ‘addiction’ in the context of coffee, TV series, adrenaline and sweets. Once, it was also cool to smoke, now it is not in good taste, unless you are a provincial decadent or a metropolitan rake. In any other case, there is no way to admit one’s weakness - either to himself or (that'll be the day) to the others. Smetto quando voglio. And social media are only a form of communication, an integral part of our new cyber-reality - you don’t have to take a stand on them, you simply use them. You play Texas HoldEm on Facebook, she observes latest fashion trends, he runs a company fanpage, I communicate with my friends - nobody looks at others’ monitors nor controls anybody’s time. Good old omerta.

Although there is an Facebook etiquette - what comes off well or badly and certainly will not deserve multiple thumbs up - there are no strict standards of use, and thus a border behind which a warning light comes on. Because it is not in anyone's interest to designate such a border. In practice, the problem does not exist until you see it for yourself.

How do you know the situation gets out of control?

First of all, you check every notification that beeps on your cell over and over. Unfortunately, it’s usually not a message from the girl you have a secret crush on or notice of winning iPhone 6 in that popular contest – but only a reminder about some event you’re not going to attend anyway. You need to stop observing that post you commented on hoping for reciprocity, because notifications about other people's comments bother you, especially because they are way funnier than yours. You add a new picture and then spend half an hour liking all posts from the wall simply to draw attention of a possibly large number of friends to your latest activity. At the public transport you reach for your phone instead of a book - even though you’ve already seen the whole news feed, again and again you look at the screen and stubbornly refresh the view. The phone wasn’t ringing or vibrating, hence you decide to check it. You have your meals cold because first you need to arrange the table, your friends and find the proper frame (you’re not even assertive enough to then ask waiter to heat up the food). You order drinks you don’t like but present better in the pictures. You go to places you’re not very fond of, but are listed as the hot ones this season. You don’t take an active part in the discussions with your friends in the pub, because you follow the increase of likes on your check-in status. Undocumented visit to the gym doesn’t count. A self-made dish gets the full flavor only after photographed. The internal imperative forces you to inform your friends that T.G.I.F., it's warm, it’s cold, it is raining, sun is shining, elections are coming, we chose an elect, a goal came, referee sucks, how much for strawberries, etc. One thing that annoys you more than the pictures of other people's children and meals (yours are perfectly fine) is a group of your friends that is never active on Facebook and fails to update their accounts - and yet, as you have the opportunity to talk to them, it turns out they know all about what’s up with you. Your blood pressure peaks and you stop observing one after another, you even block some of them(sic!) and let’s be honest – that’s a big deal. You spend hours wondering whether to invite someone - does it become so doing, how it would be perceived, commented; you evaluate from a strategic point of view whether to like one’s picture, comment on it or poke him or her – for all this time you experience anxiety and you don’t know where it comes from. After all, it’s not ‘just a click’ - it can change your life in the coming weeks! You spend a day at work thinking about your next fancy post. Or you like everything in an obsessive–compulsive manner afraid of losing your virtual fame. Facebook is the last thing you do before you fall asleep and the first after you wake up.

At certain point it starts to bother you. You decide to remove this application from your mobile and leave only a Messenger (for quick communication), because otherwise you will go crazy from too much notifications and information! But then again ... what if you miss something important?!

‘They tried to make me go to rehab'

I’m not comfortable with the feeling that I ‘can’t live’ without something; that my good mood depends on some external factor. That's why I try not to attach to people, conditions and things. Because not always you have your favorite bartender or a piece of meringue gateau at your fingertips. And the simplest way to get used to an X factor is by allowing its permanent presence in life. The optimal conditions include openness to diversity and flexibility to change. A small number of factors in large quantities put us in a power-saving mode – it gives us a sense of security but also kills creativity. Ennui. When I realized that full-time on Facebook is diametrically opposed to a full role in a real life, I decided to take charge of the situation and not to dance to Facebook’s tunes! When it comes to the fight against addiction, I believe in radical solutions. Maybe tendency to treat ourselves with kids gloves is ‘an indispensable part of our nature’ but we all can be strong if we have to. We don’t quit smoking by limiting the number of smoked cigarettes; or alcohol by reducing the displacement or volume – we should not give 5, 11 or 40 but 100% of ourselves. But there's no need to panic - all forms of addiction serve as a retreat from reality, they do not determine our existence.

Part of you knows what I'm talking about, even if your M.O. is opposite to the one described above – you ostentatiously declare that you don’t need Facebook and you don’t use it at all; so why do you even have an account?;) And why did you last log in just 24 minutes ago? I know from my experience that, in principle, few people are able to make a statement that sends a chill down one’s spine and begins with: ‘Hi, my name is x and I'm addicted to ...’.

Last farewell (Off we go)

You know, how can I be sure? When I made that statement myself and decided to delete my Facebook account, I sent a notice to my friends and acquaintances - especially those from the inbox, with whom I actually kept in touch and those who (to my best knowledge) didn’t have my phone number (after all, at that time I was convinced the only place they would find it was right under their noses). A brief message of this kind: ‘Hi, starting tomorrow I’m taking a longer break from Facebook. You can reach me by phone xxx, e-mail xxx or WhatsApp! Best regards, k’ sparked flurry of responses. So first of all – you are all on Facebook, even if invisible on chat;) Dozens of people replied within the first few minutes. And the response was huge and very emotional. Earlier I didn’t realize I was doing something many people considered madness! I was asked questions like: ‘But what happened?’, ‘Why such a big decision?’ or ‘Is it a detox?’ At first it seemed charming. I liked the idea of being a maverick for a while and doing something that many people apparently didn’t have the courage to do. I felt that it could be quite interesting ‘on the other side’.

The more messages I was getting, the more certain I became that it was a right decision. Each of them was like a sender’s statement that he or she also suffers from the excessive use of social media – a problem they can’t cope with or (more often) even admit to have. Melancholic: ‘I also tried, but I failed...’ or ‘Good luck! I only lasted for two weeks’ left no illusions. I suddenly felt like I was leaving the sect! Or a hospital ward for the alcoholics in Delirium Tremens, just like in ‘The Mighty Angel’ by Jerzy Pilch - some wished me persistence is my decision; others smiled mockingly convinced I will be back there soon. Because there was no other option. Because there is no life without Facebook. Without likes. Without the wall. Because I spy, therefore I am.

How was it?

It may come as a shock to you, but it turned out that there is a life beyond FB;) A habit of reaching for a phone in search of Facebook notification disappears within a few days (as untrained muscle, only a thousand times faster). Over the next weeks the only thing that reminds you of this service are your friends’ questions about how you are doing without it. After a few months you start wondering how that's possible, that you have ever used it. You gain a lot of time and only your imagination is the limit on what can you spend it on.

You start doing more thinking of yourself than the others. Slowly you realize that you are the one to decide what is good or valuable for you, not the others. You become a point of reference of your esteem and you stop looking for evidence of your worth on the outside. Gradually it gets to you that more than in your daily routines your friends are interested in funny videos, promotional coupons, motivating quotes, touching stories, warning of different kinds of danger, appeals for solidarity and more funny cat videos. Well, unless you're Kanye West or Stephen Curry – then you’re free to publish whatever you like.

You learn about important events in your friends’ lives by word of mouth – curiosity emerges, imagination starts to work, you call them to ask additional questions or to congratulate them, you feel real emotions. If it was one of several news seen on your wall that day, saturated with information and fed up with other stimuli you would probably remain indifferent to this one. Alternatively, you would only make an effort to hit the ‘Like it!’ button. Quite a brain necrosis.

Don’t misunderstand me - I don’t think that using Facebook is a disease (even though it’s contagious). The application itself has numerous benefits (I will skip naming them; probably you came up with few while reading this text). But it’s important to well define its role in your life - is should be like a spice, not the essence. A healthy approach to certain problem requires a distance which can be gained by changing the perspective. Sometimes you need a clear comparison: life with Facebook versus life without it - how else to find out if not through an empirical cognition?;)

What did break from Facebook give me?

It overthrew some myths;)

Myth #1: People who are not on Facebook, do not exist.

Truth: They do exist and are doing well. These are not only people without Internet access, illiterates, those too old for the new technologies, unpopular and freaks. These are also people who consciously give up on mainstream. The rebels of choice. Those who value quality of relationships and consciously set their terms and conditions. And trust me that if someone wants to get in touch with you, even if you’re not on social media, he will find a way.

Myth #2: All the important things you should know appear on your wall

Truth: You probably have no idea what's going on in the world. Many people treat Facebook as a valuable information tool. Yet, your wall is chaos, not a reliable source of relevant local and international news. Things that pop up on your Facebook news feed - apart from random posts of your friends - are the resultant of some accidental likes clicked over several years. What you got there are some favorite bands, politicians, cats, clothing brands, pubs, popular personal trainers, dogs, flower delivery, Victoria's Secret, dentist, cult films, natural curiosities, 9gag, fashion bloggers, movie stars’ fanclubs, vlogers and other useless knowledge. It's like reading a summary instead of a whole literary work - you just don’t know what you're missing.

Myth # 3: Facebook is the only way to communicate with your friends from abroad.

Truth: There are different ways to quickly get in touch with your friends, e.g. WhatsApp or even a Messenger. More traditionally, you can send them a mail or an e-mail. How often do you give yourself a trouble to write someone a full message – a one comprising of introduction, development and conclusion? Personally, if I can’t go out with someone for a walk, a cup of coffee or a glass of rum - I prefer a hundred times more to sit down once, for a longer while and organize my thoughts, which I want to share with another person in an e-mail, than to chat on Facebook, i.e. exchange some quick written sentences and emoticons for three hours, including shorter and longer pauses for conversations in other chat windows, work, consumption, feeding, web surfing, checking the news feed and a million other plaguy reasons.

Myth # 4: Facebook does not impoverish

Truth: More than the sermo interruptus described above I don’t like messiness of expression and abuse of emoticons. Sure, it speeds up the communication, but after all what's the hurry? If you have something else important to do, you can always postpone the conversation or give someone a call. The radical change - from the exchange of long, complex sentences concerning important issues delivered by a living creature (richer in a non-verbal communication) to exchange of pictures - strongly disappointed me. Internet memes are funny, but there are many more interesting things to talk about.

Before our eyes, a new institution was born: a ‘Facebook Friendship’ – people don’t traditionally serve each other with an ear (to listen), shoulder (to cry on) and hand (to help), but courteously exchange likes and comments on Facebook. The limits of this friendship are defined by cyberspace, and its savoir vivre rules allow passing each other without a word on the street and hiding from each other behind shelves in a supermarket.

To sum up the issue of impoverishment - you can save some money not going out with friends for a coffee, beer, to the cinema or theater. Hence, does it make you richer?

Myth #5: Thanks to Facebook you remember about your friends' birthdays

Truth: And how is it really important to you? Think of how many of your Facebook friends you contact only once a year by posting birthday wishes on their timelines (only because the application reminded you of this). Friends you don’t think about or feel like talking to throughout the year. Furthermore - how many of them you congratulate simply hoping for reciprocity? Because why on their timelines, in front of everyone, and not in a private messages or over the phone?

Myth #6: Likes are the measure of your value

Truth: Regardless of what you think about it - they are not. Healthy relationships with others should not be reduced to the theater of awesomeness. What you contribute to a relation with another person is you – as you stand (or sit) now, with all your advantages and few little flaws. You feel worse because, contrary to others, you don’t ski, don’t do bungee jumping, don’t train Muay Thai, you don’t raise venomous reptiles, you don’t do deep-sea diving or kitesurfing? You don’t speak seven languages; you haven’t finished eight faculties and nine specialized courses? Honestly - at the end of the day I don’t remember who has worked where and where he travelled, but his energy - positive or negative. My favorite people are those honest with themselves, brave enough to show their weaknesses and strong enough to defend their beliefs, even if they are not the popular ones. In short – either there is a WOW effect and chemistry with another person, or not. We do not live just to impress others. That's it.

Myth #7: The virtual image equals character in real life

Truth: Not always. First of all - I think we all agree that Facebook is a great tool to CREATE one’s online image. We post pictures from the best moments, with the widest smiles, in the most fashionable pubs, of course in ‘prime time’. Although in principle we are aware of sociological studies that show black and white that soaking the evidence of others’ perfect lives in some people may cause reduction of sense of their own uniqueness, and therefore lower their self-esteem and spirits. And as I mentioned above, there are more criteria to evaluate one’s value than the number of foreign travels one took; and those criteria don’t even have to add up.

Secondly – it often happens that people who share the boldest content are the least confident ones. It is easier for them to examine their friends’ reactions online and this way learn what is acceptable and what is not; for what they will be rewarded with sympathy, and what may lead to a social catastrophe. During a live discussion one needs guts to back out of the controversial standpoint, online he can simply hit the ‘delete’ button.

Myth #8: Not being part of the Facebook community you lose something important

Truth: I already mentioned some alternative channels of communication with your friends. All unpersonalized content present on Facebook can be found in other sources - most of the available news is re-publications from some national or international web portals. You want to know how your friend from elementary school is doing, and you can only contact her on Facebook? Send her a proper message - ask how she is, tell her how are you, do more than just a cursory review of her gallery and recent posts. Does it sound crazy?

I know it’s hard for the younger generation to imagine life without Facebook, if the elders can hardly recall the times from before the omnipresent Internet or mobile phones. In spite of this, people somehow communicated with each other. In a few years Facebook may become a relic no one will remember. Maybe some new social networking portals will emerge, into which we will all jump head-first, eyes closed. And perhaps I will use them, too. But I believe that because of the break I took I revalued my approach to the virtual world; I now understand it better and know where in my opinion is the boarder between reality and fantasy. I recommend the same to all of you.

Myth 9: You can hide on Facebook

Truth: No, you can’t;) You can hide FROM social media, but not ON them. Trust me that lack of a profile picture and locked buddy list are not an obstacle for someone who wants to find you. You don’t even have to be particularly active; one can tell a lot about you checking your friends, their posts and tags, and even the very fact that you block the access to information about yourself. Anyway, what’s the point of publishing certain content and then hiding it from half of your friends because they are ‘not close enough’ and you don’t want them to know everything about you? Wouldn’t it be easier to verify a list of your friends and to say goodbye to those who in fact are not your friend? You expose yourself to various risks by thoughtlessly accepting invitations from strangers and rashly sending invitation to those whom you just met at a party last night. A set of the finest security scripts will not protect you from a lack of imagination.

On the occasion of reading this text do the exercise with checking your privacy settings. Nobody reads the update conditions, yet I get the feeling they are like a too small duvet on a cold night - you can either cover your legs or head, only the left side or the right side.

Myth 10: Facebook is bad, but you still need it

Truth: Yes, provided that you use it to run a business activity. Or you're a freelancer and it’s convenient to contact your potential employers on Facebook. Or a celebrity who uses social media to turn up the hype about you and thereby ensure a higher income. In any other case, it is not a must.

Why am I here again?

Apart from a simple fact that it’s easier for me to reach you with this post through Facebook, let's be honest - Facebook is a valuable source of information. And a great spy tool! Well, if someone asked me about my disadvantages, I would say that my curiosity knows no bounds (the saying ‘Curiosity killed the cat’ is about me;)) and many of my activities is subordinated to satisfy it. At the same time there is no wisdom without curiosity which makes my disadvantage one of the advantages! #winning

So why not? ;)

Epilogue

Who doesn’t have my phone number or email address yet wants to stay in touch, send me a private message;) I don’t know how much longer and in what form (Kasia or Half Ket Half Amazing) I will be on Facebook;) But let’s make it clear - I'm not here to give each one of you a piece of my time, my energy, myself, on your terms. I only wish our acquaintance was of full value - I'm not only a statuesque Catherine proudly looking at you from the pictures, not only a Sometimes-Funny-Always-Wittie Kate writing eloquent essays, not only The Ket (or rather a Barfly) always out on one Old Fashioned – these are different parts of my complex personality, reflections of a rich inner life and only all together that's me. And you can’t get to know that otherwise than offline.

How do you know that this story really happened? That it happened to me, not a group of respondents in a scientific research? And when does the accurate description of the facts end and the literary fiction begin? Some hide behind psychoactive substances, others behind social media. I write;) Don’t hate the player, hate the game.

2 komentarze

, by Katarzyna Owsianko

Pages

Sztuczne raje [Artificial Paradises]

Artificial paradises

Miasto na "W" (5. rocznica przeprowadzki do Warszawy) / A city beginning with 'W' (5th anniversary of moving to Warsaw)

Face-off. Moje pół roku bez Facebooka (Face-off. My half a year without Facebook)

Face-off. My half a year without Facebook.

Polecany post

"Kot w pustym mieszkaniu"

The Ket

recent posts

Follow Ket on Instagram

Blog Archive

Search in this blog

Popular Posts

Pages

Sztuczne raje [Artificial Paradises]

Artificial paradises

Miasto na "W" (5. rocznica przeprowadzki do Warszawy) / A city beginning with 'W' (5th anniversary of moving to Warsaw)

Face-off. Moje pół roku bez Facebooka (Face-off. My half a year without Facebook)

Face-off. My half a year without Facebook.

Polecany post

"Kot w pustym mieszkaniu"

The Ket

recent posts

Follow Ket on Instagram

Blog Archive

Search in this blog

Subskrybuj Keta

Popular Posts

Subscribe

Labels